Ματθίλδη της Κανόσα

(Matilde di Canossa, 1046 – 1115). Κόμισσα της Τοσκάνης, κόρη του μαρκήσιου Βονιφάτιου Β’ της Τοσκάνης και της Βεατρίκης της Λορένης. Αρχικά παντρεύτηκε τον Γοφρέδο Μπαρμπούτο και έπειτα τον Γουέλφο Ε’ της Βαυαρίας. Υπήρξε η μοναδική κληρονόμος της μεγάλης περιουσίας του πατέρα της, την οποία κατόρθωσε να κυβερνήσει με επιδεξιότητα και αξιοσημείωτη ενεργητικότητα, καθώς περιελάμβανε ένα συγκρότημα κρατιδίων, χωρίς κοινά σύνορα και απλώνονταν σχεδόν σε ολόκληρη την ιταλική χερσόνησο· περιελάμβανε πόλεις, όπως η Μάντοβα, η Μπρέσια, η Φλωρεντία, το Αρέτσο, η Σιένα, το Σπολέτο, η Ταρκινία, η Μοδένα, το Ρέτζο και αναρίθμητα κάστρα. Η Μ. της Κ. ήταν βαθιά θρησκευόμενη και υπήρξε σταθερή σύμμαχος του Γρηγορίου Ζ’ κατά τη διάρκεια της έριδας της Περιβολής. Στον πύργο της, στην Κανόσα, ταπεινώθηκε ο αυτοκράτορας Ερρίκος Δ’, πέφτοντας στα πόδια του αντιπάλου του πάπα Γρηγορίου Ζ’, προκειμένου να απαλλαγεί από τον αφορισμό του (1077). Ωστόσο το 1080 ο στρατός της νικήθηκε στη Βόλτα Μαντοβάνα από τους οπαδούς του αυτοκράτορα στην Ιταλία και έχασε οριστικά τον θρόνο, καθώς και κτήσεις της. Εξακολούθησε όμως την τακτική της και υποστήριξε και πάλι ενεργά τον πάπα. Κληροδότησε στο κράτος της Εκκλησίας όλη την περιουσία της, για την οποία, μετά τον θάνατό της, ξέσπασε νέα διαμάχη παπισμού και αυτοκράτορα. Η Μ. της Κ. τάφηκε στο μοναστήρι του Αγίου Βενεδίκτου του Παλιρόνε της Μάντοβας, απ’ όπου αργότερα τα οστά της μεταφέρθηκαν στη Ρώμη, για να τοποθετηθούν στον Άγιο Πέτρο, μέσα σε ειδικό μνημείο, το οποίο κατασκεύασε ο Μπερνίνι. Η Ματθίλδη της Κανόσα, σε μικρογραφία από κώδικα («Viia Mathildis», του Ντονιτσόνε ντι Κανόσα) του 12ου αι. (Βατικανή Βιβλιοθήκη, Ρώμη)